Я – тое, што я ем. 20 сакавіка адзначаем Міжнародны дзень без мяса

? Кожны чалавек унікальны, з асабістым светапоглядам і ладам жыцця, у тым ліку, і сістэмай харчавання. 20 сакавіка, у Міжнародны дзень без мяса, мы паразважаем на філасофскую тэму “я – тое, што я ем” і больш практычную – “ці магчыма чалавечае жыццё без жывёльнага бялку”.

Спачатку разбяромся, якія сёння існуюць найбольш папулярныя сістэмы харчавання. Пачнем з найбольш масавай – мясаедства. Суполка аб’ядноўвае прыхільнікаў каўбаскі, сала, стэйкаў і іншых тлустых дэлікатэсаў. Пад вегетарыянствам разумеюць адмову ад мяса, рыбы, морапрадуктаў і, калі быць шчырымі паслядоўнікамі дадзенай сістэмы харчавання, нават ад яек. Веганства ідзе далей і дадае ў спіс забароненых прадуктаў усё малочнае і мёд. Для асабліва стойкіх ёсць варыянт ужываць толькі садавіну. Існуе падобная сістэма харчавання – “джусінг”, калі чалавек п’е выключна розныя сокі з гародніны, садавіны, ягад. А вось сыраеды выбіраюць ежу як жывёльнага, так і расліннага паходжання. Галоўнае, каб яна была без апрацоўкі пры тэмпературы вышэй за 40 °C. У кожнай з названых сістэм ёсць розныя варыянты ад лёгкіх да надзвычай строгіх і нават фанатычных, плюс на гэтым свеце існуюць дзясяткі дыет.

Асабіста я сваю сістэму харчавання знайшла ў свядомым узросце і перайшла з клана “мясаедаў” у вегетарыянства. Дарэчы, гэта слова перакладаецца з лацінскага як “бадзёры, здаровы, свежы, моцны”. Якраз так я і пачала адчуваць сябе, абраўшы жыццё без мяса. Але калі ты ад нечага адмаўляешся, то не забудзь гэта кампенсаваць, абавязкова слухай, шануй і паважай свой арганізм.

Для вегетарыянца важна: піць шмат вады, стаць фанатам садавіны, гародніны і ў тым ліку нашай роднай бульбы, палюбіць зерневыя, соевыя і бабовыя культуры, арэхі, насенне і семкі, раслінныя алеі і тлушчы, адкрыць магію спецый і неабходнасць разнастайнага штодзённага меню, абмежаваць салодкае, выключыць алкаголь, больш бываць на свежым паветры, асабліва ў сонечнае надвор’е, і весці актыўны лад жыцця (бег, фітнес, ёга і трэнажорныя залы вам ў дапамогу). Да таго ж, помніць пра вітаміны і харчовыя дабаўкі. Нездарма шматлікія сусветныя арганізацыі аховы здароўя прызналі вегетарыянскае харчаванне паўнавартасным. Больш таго, даказалі, што яно зніжае рызыку сардэчна-сасудзістых захворванняў, гіпертаніі, атлусцення, дыябета і рака.

Дадам, што вегетарыянства ўплывае на стыль жыцця ў цэлым. Сумленне не дазволіць больш купляць рэчы з натуральнай скуры альбо футра, а ў касметычцы і на палічцы ў ваннай будуць толькі тыя сродкі, якія не тэставаліся на жывёлах. І ў свой вольны час наўрад ці захочацца завітаць у кантактны заапарк альбо цырк, дзе эксплуатуюцца браты нашы меншыя. Любімымі кінастужкамі стануць дакументальныя праекты “Дом” Яна Артуса Бертранда і “Зямляне” Шона Монсана, а сайтам для заказу ўсяго неабходнага – iherb.com.

Зразумела, што выбар вегетарыянства ці нечага іншага – гэта выключна асабістая справа кожнага. Але чаму важна сёння на планеце змяншаць ужыванне мяса?

? Па-першае, кожны год чалавецтва бяздумна забівае больш за 60 мільярдаў жывёл (без уліку рыб, малюскаў, членістаногіх). Але нам не патрэбна так шмат для ежы. Таму, будзем шчырымі, гэта забойства, а не пытанне нашага выжывання. Усё павінна рабіцца з розумам і ў меру.

? Па-другое, для вытворчасці 1 кілаграма мяса неабходна больш за 10 кілаграмаў зерня і звыш 15 літраў вады. З улікам велізарнага сусветнага аб’ёму вытворчасці мяса гэтай колькасці зерневых хапіла б, каб пракарміць усіх галадаючых жыхароў планеты. Тое самае і з вадой, якой катастрафічна не хапае ў многіх кутках Зямлі.

? Па-трэцяе, пагроза экалогіі, бо прамысловая жывёлагодаўля – гэта 18% газаў, якія выклікаюць парніковы эфект. Заўважым, што ўсе віды транспарту разам узятыя не даюць такой лічбы.

Таму 20 сакавіка, тым больш у Вялікі пост, кожны з нас можа зрабіць значны ўнёсак для жыцця цэлай планеты і будучых пакаленняў, калі хаця б на суткі адмовіцца ад мяса, а ў перспектыве ўвогуле зменшыць яго ўжыванне.

? КАМЕНТАРЫЙ

Вольга СТАНКЕВІЧ,
урач-кардыёлаг, пазаштатны дыетолаг Карэліцкай ЦРБ:

— Мае меркаванне адназначнае: мяса – вельмі важны складальнік нашага рацыёну. Бо для належнага харчавання і самаадчування чалавека жывёльныя тлушчы і бялкі надзвычай неабходныя. Практычна немагчыма паўнавартасна іх замяніць нечым з іншых крыніц. Але і час, калі наш арганізм адпачывае ад мяса, таксама важны. Пры адсутнасці праблем са здароўем і прадпісанняў урача, два-тры дні ў тыдзень можна спакойна такое практыкаваць. Галоўнае, каб чалавек у гэты перыяд замяніў мяса на марскую рыбу і бабовыя, звяртаў увагу на яйкі, раслінныя тлушчы і іншыя каларыйныя прадукты, піў шмат вады, бо з арганізму выводзяцца шлакі.

Марына КАЗЛОВІЧ
Фота аўтара і Lisa Holloway